Në çdo punim të saj me plot ngjyra, fshihet një mesazh i heshtur. “Mos na shikoni nga pamja, ne jemi shumë të aftë”, thotë Ardita Bilalli, e cila mërzinë dhe dëshpërimin e ka shndërruar në krijimtari. Çdo detaj që e punon me duart e saj, është thuajse një tregim i brendësisë. Jo vetëm burim i vogël i të ardhurave për familjen, por për të krijimet artizanale janë formë e veçantë terapie e shprese.

Barriera, vështirësi e shumë ëndrra të lëna në gjysmë… Këto janë kujtimet e fëmijërisë së 26-vjeçares nga Fushë Kosova, e cila po tenton të sfidojë çdo pengesë me ndihmën e karrocës së saj.

Që nga lindja ajo është diagnostikuar me “spina bifida”, një problem i lindur i shtyllës kurrizore, e cila ia ka pamundësuar plotësisht ecjen.

“Në shkollë kam pasur vështirësi, sepse gjatë kohës sa po vijoja mësimin në shkollën fillore mua më është dashur që të më marrin ‘hopa’ shoqëria, për të cilët jam shumë falënderuese ndaj tyre që të vijoj mësimet në katin e dytë. Që nga fëmijëria jam tip shumë i dashur me njerëzit, kam dëshirë që t’i përqafoj, të rri me ta, të komunikoj. Kam pasur vështirësi të qasem në shumë objekte për shkak se nuk ka pasur mundësi për ne, personat me aftësi të kufizuara. Në shumë objekte nuk ka qasje për neve me aftësi të kufizuara, kështu që na pamundëson që të shkojmë në ndonjë vend dhe na duhet që gjithmonë ta kemi një asistente me vete, por unë e kam gjithmonë nënën pranë vetës që të më ndihmojë”.

“Jo vetëm ata që lëvizin e vrapojnë e duan jetën”, shprehet Ardita, vajza e cila u detyrua që të ndërpriste shkollimin në mungesë kushtesh financiare e pengesave në objekte.

Edhe pse la shumë ëndrra, ajo u mësua të jetojë në një realitet të vështirë por me imagjinatë të pashtershme.

“Fatkeqësisht nuk kam pasur mundësi të vazhdoj shkollimin, në mungesë të qasjes në objekte. Kam dashur që të bëhem mësuese. Kjo mbeti ëndërr dhe më mbeti peng. Po ashtu, më është dashur një përcjellës afër pranë vetes dhe më kanë thënë ‘nëse dëshiron të vazhdosh shkollimin duhet ta kesh një përcjellëse, duhet ta paguash vet’. E ku ta paguaj unë një përcjellëse me 150 euro ose 180 euro. Duhet ta kuptoj edhe shteti dhe institucionet tona që duhet të na mundësojnë dikë që edhe ne të vazhdojmë jetën si të tjerët që ecin dhe lëvizin. Sepse edhe ne kemi ëndrra, edhe ne kemi qëllimet tona. Duhet ta dinë njerëzit që edhe ne e duam jetën, jo vetëm ata që vrapojnë, që ecin, e që lëvizin. Edhe ne mund t’ia dalim nëse pak e kemi mbështetjen e dikujt”.

Me ditë, javë e muaj, bota e saj u kufizua brenda katër mureve e në errësirë. Pavarësisht dëshirës së madhe që rreth vetës të kishte shokë e shoqe, ajo u mësua të qëndrojë vetëm.

Unë e kam kaluar edhe depresionin, dy vjet nuk kam dashur as të dal nga shtëpia, më dukej sikur gjithçka është e errët për mua, nuk ka vlerë asgjë për mua. Edhe gradualisht kam marrë ndihmë mjekësore – psikologjike dhe më ka ndihmuar shumë që të dal nga ajo errësirë, sepse kisha frikë që nuk do të dilja. Kisha frikë që çkado që bëja nuk ka më vlerë, nuk po më vlerëson askush më. Nuk dëshiroja as të dilja nga shtëpia, as të rrija me njerëz”.

Nga errësira e brendshme, Ardita gjeti dritën e saj në punime dore. Edhe atëherë u lëndua shumë nga rrethi, sepse thotë se nuk mori aspak mbështetje.

“Fjalët më së shumti që ma kanë lënduar është kur kam filluar të merrem me punë dore për t’i ndihmuar pa dyshim familjes time, edhe për nevoja të mia por edhe për nënën se është pak sëmurë. Kam dëgjuar fjalë që më kanë thënë ‘ti je sakat pse merresh me këtë punë’. Është shumë e rëndë për mua që të dëgjojë këto fjalë, por unë gjithmonë e kam marrë me buzëqeshje, me pozitivitetin tim dhe kam thënë ‘ani çka që më ka sprovuar Zoti, unë ja dal’. Unë që dhjetë vjet merrem me këtë punë dhe ia kam dalë”.

Ëndrrën që të bëhet mësuese nuk pati mundësi që ta ndjek, por sot lutet që një ditë të hap një punëtori për fëmijët me aftësi të kufizuara. Me të ardhurat që siguron nga punimet prej dore, 26-vjeçarja arrin të mbulojë shpenzimet për barna dhe të ndihmojë familjen.

“Që në fëmijëri por edhe sot e kam ëndërr që të kem një punëtori timen dhe që të punësoj njerëz me nevoja të veçanta, që t’iu tregojmë edhe ne të tjerëve që edhe na ia dalim, edhe ne e duam jetën, edhe ne e duam punën. Unë punoj varëse për cuclla për fëmijë, varëse për çelësa dhe kurora, byzylykë, kordele për vajza të vogla. E bëjë këtë punë që edhe t’i ndihmoj familjes. Mundohem që me ato të holla të blej barnat për vete dhe për prindin”.

Ardita Bilalli, e cila është fëmija më i madh në këtë familje nuk punon. Të pamundur e ka edhe nëna e saj e cila tërë kohën duhet të qëndrojë me të. Ndihma e vetme që ofron shteti për 26-vjeçaren është një asistencë prej 150 eurosh, e cila nuk mjafton gati për asgjë.

“Shteti më ndihmon me 150 euro, çfarë të bëjë me 150 euro? Çfarë mundet një person me aftësi të kufizuara të përthekojë me 150 euro? Janë barnat, janë gjërat tjera, është mjekimi, është ushqimi. Shteti duhet të ketë parasysh që të na mundësojë edhe neve që të punësohemi diku, që të na mundësojnë të qasemi në objekte. Edhe ne mund të punojmë, e jo për shembull  me thënë po ua japim 150 euro dhe jeto me këtë shumë. 150 euro për neve personat me aftësi të kufizuara nuk janë të mjaftueshme”.

Vajza e cila pas vetës la shumë ëndrra në gjysmë, kërkon nga njerëzit që të mos gjykojnë aftësitë e saj nga pamja.

“Nga pamja jonë mund të duket që ne jemi të paaftë siç mendojnë disa, por ne jemi shumë të aftë”, thotë Ardita e cila kërkon mbështetje nga shteti e lutet për një jetë më të mirë.

Ardita Bilalli

Korrik 2025